Thị trường điện gió và điện mặt trời tại Việt Nam đang đứng trước nguy cơ phá sản hàng loạt nếu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tiếp tục điều chỉnh giá điện tái tạo. Đây là cảnh báo từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) trong bức thư gửi Quốc hội ngày 24/3, theo báo cáo của Bloomberg.
Thị Trường Điện Tái Tạo Và Rủi Ro Điều Chỉnh Giá Điện
Trong dự thảo mới nhất về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Bộ Công Thương đề xuất rút ngắn thời gian điều chỉnh từ 3 tháng xuống còn 2 tháng khi chi phí sản xuất điện biến động từ 2% trở lên, thay vì mức 3% như quy định hiện tại.
Trước đó, Công ty Mua bán Điện (EPTC) thuộc EVN đã gặp gỡ khoảng 80 doanh nghiệp đầu tư vào các dự án điện gió và điện mặt trời. Các doanh nghiệp này đã gửi đơn kiến nghị khẩn cấp tới Chính phủ về việc bị hồi tố giá điện và không được hưởng mức giá ưu đãi (FIT).
Những Thách Thức Trong Thị Trường Điện Tái Tạo
Trong cuộc đối thoại, EVN-EPTC đề xuất áp dụng tạm thời mức giá theo Quyết định FIT2 (7,09 US cent/kWh) đối với các dự án nghiệm thu sau khi Quyết định FIT1 (9,35 US cent/kWh) hết hiệu lực. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cho rằng việc áp dụng này vi phạm hợp đồng PPA, vì việc không có chứng nhận nghiệm thu hoàn thành (CCA) không phải lỗi của doanh nghiệp.
Theo VCCI, nếu EVN thực hiện điều chỉnh giá điện mới, 173 dự án điện mặt trời và điện gió sẽ mất khả năng thanh toán, đẩy thị trường điện tái tạo vào nguy cơ phá sản hàng loạt. Tổng vốn đầu tư vào các dự án này đã lên tới 15 tỷ USD và nếu không tạo ra đủ dòng tiền để trả nợ, các công ty điện có thể khiến hệ thống tài chính quốc gia gặp nợ xấu lên tới 200.000 tỷ đồng (7,8 tỷ USD).
Tương Lai Thị Trường Điện Tái Tạo Và Rủi Ro Pháp Lý
VCCI cảnh báo rằng thay đổi chính sách giá điện có thể làm tổn thương thị trường điện tái tạo, gây lo ngại về sự ổn định của khung pháp lý tại Việt Nam. Điều này có thể làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài trong việc đầu tư vào thị trường điện năng Việt Nam.
Theo dự thảo quy hoạch điện sửa đổi, dự kiến đến năm 2030, tổng công suất lắp đặt từ các trang trại điện gió và điện mặt trời sẽ vượt quá 56 gigawatt (GW), chiếm gần 1/3 tổng công suất phát điện của Việt Nam, bao gồm cả các nguồn năng lượng hóa thạch.
Trong số các dự án có thể bị ảnh hưởng bởi việc thay đổi chính sách, khoảng 4 GW công suất do các nhà đầu tư nước ngoài tài trợ, với tổng giá trị lên đến 4 tỷ USD.
Kết Luận
Thị trường điện tái tạo Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ lớn nếu các chính sách điều chỉnh giá điện không được xử lý hợp lý. Việc mất niềm tin từ nhà đầu tư có thể gây thiệt hại nặng nề cho thị trường, ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.
