Tín dụng doanh nghiệp dẫn dắt thị trường tài chính
Báo cáo tài chính năm 2024 từ các ngân hàng đã vẽ nên bức tranh sinh động về thị trường tài chính, trong đó dòng chảy tín dụng phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của khu vực doanh nghiệp. Trong bối cảnh tiêu dùng phục hồi chậm, các lĩnh vực bất động sản, thương mại và công nghiệp nổi lên là những động lực tăng trưởng chính, đóng vai trò chủ đạo trong việc thúc đẩy tín dụng toàn hệ thống.
Sau giai đoạn khó khăn do cú sốc thanh khoản bất động sản vào cuối năm 2022, tín dụng tiêu dùng giảm tốc rõ rệt. Trong khi đó, tín dụng doanh nghiệp đã tăng trưởng mạnh, đạt gần 23% trong năm 2024 – cao gấp đôi mức trung bình 10-14% của giai đoạn 2019-2022. Các tổ chức tín dụng ghi nhận nhu cầu vay vốn cao ở các ngành công nghiệp, xây dựng, vận tải, kho bãi và đặc biệt là đầu tư bất động sản, cho thấy sự dịch chuyển dòng vốn trên thị trường tài chính sang các lĩnh vực sản xuất – kinh doanh.
Phân hóa tín dụng giữa các nhóm ngành trong thị trường tài chính
Tăng trưởng tín dụng năm 2024 đạt mức 15,08%, với dòng vốn được giải ngân đều hơn trong năm thay vì dồn vào quý cuối như các năm trước. Điều này giúp giảm áp lực “chạy số” và tạo điều kiện để hướng tới mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% năm 2025, phù hợp với kế hoạch tăng trưởng GDP 8%.
Tổng dư nợ các ngân hàng niêm yết đạt 11,8 triệu tỷ đồng, tăng 18% – cao hơn mức trung bình toàn hệ thống. Trong đó:
-
Bất động sản tăng 40,8%
-
Vận tải – kho bãi tăng 33%
-
Thương mại bán lẻ tăng 21,2%
-
Công nghiệp duy trì mức tăng 16,5%
Ngược lại, các ngành như sản xuất điện, nông – lâm – thủy sản, xây dựng tuy có tăng trưởng thấp nhưng do tỷ trọng nhỏ nên không ảnh hưởng đáng kể đến tăng trưởng tín dụng chung.
Thương mại bán lẻ chiếm khoảng 30% tổng dư nợ, tiếp tục là động lực quan trọng cho tăng trưởng tín dụng. Tín dụng tiêu dùng và các ngành khác chiếm gần 35% dư nợ, tăng 15,6% – mức tăng không vượt trội nhưng đóng vai trò giữ đà ổn định cho thị trường tài chính.
Sự trở lại mạnh mẽ của tín dụng bất động sản
Năm 2024 ghi nhận sự phục hồi rõ nét của tín dụng bất động sản, đặc biệt là cho vay chủ đầu tư. Tổng dư nợ bất động sản và xây dựng đạt gần 1,6 triệu tỷ đồng, trong đó riêng bất động sản là 840.000 tỷ. Việc thị trường nhà ở “ấm dần lên”, giá bất động sản duy trì ở mức cao và sự tái khởi động nhiều dự án mới đã tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng giải ngân tín dụng.
Tuy nhiên, vẫn cần theo dõi sát việc giải ngân cho các doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, nhằm tái cơ cấu nợ trước giai đoạn đáo hạn trái phiếu vào năm 2025-2026.
Chiến lược tăng trưởng tín dụng của các nhóm ngân hàng
Chiến lược tăng trưởng tín dụng trong thị trường tài chính năm 2024 thể hiện sự phân hóa rõ nét:
-
Ngân hàng quốc doanh (BIDV, Vietcombank, VietinBank…) có chiến lược đa ngành: thương mại bán lẻ, công nghiệp và vận tải tăng trưởng ổn định, trong khi thận trọng với bất động sản.
-
Ngân hàng bán buôn (OCB, MSB, HDB…) đẩy mạnh tín dụng bất động sản, đồng thời mở rộng sang công nghiệp và bán lẻ. OCB ghi nhận mức tăng ấn tượng 61,5% ở mảng bất động sản.
-
Ngân hàng bán lẻ (VIB, TCB…) cho thấy sự phân hóa mạnh: VIB tăng trưởng tới 150,5% trong bất động sản và 142,5% ở thương mại bán lẻ, nhưng tín dụng tiêu dùng – dù chiếm hơn 70% danh mục – chỉ tăng 5,4%. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến biên lãi ròng (NIM) của ngân hàng.
-
Nhóm ngân hàng khác (SGB, ABB, KLB, NVB…) lại có chiến lược tập trung vào một vài ngành cụ thể như thương mại, nông nghiệp hay công nghiệp để tạo dấu ấn riêng. SGB đạt tăng trưởng 44% trong lĩnh vực thương mại bán lẻ, trong khi ABB và KLB ưu tiên công nghiệp.
Triển vọng thị trường tài chính năm 2025
Nhìn chung, dòng chảy tín dụng trong năm 2024 phản ánh không chỉ nhu cầu vốn phục hồi của nền kinh tế, mà còn cho thấy sự linh hoạt và chiến lược riêng biệt của từng ngân hàng. Tín dụng tiếp tục đóng vai trò xương sống cho sự ổn định và phát triển bền vững của thị trường tài chính.
Năm 2025, các yếu tố như nhu cầu vay vốn bất động sản, sự mở rộng sản xuất công nghiệp, cùng việc đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng và nhà ở xã hội sẽ tiếp tục tạo đà tăng trưởng tín dụng – đồng thời thúc đẩy sự chuyển động năng động và linh hoạt của thị trường tài chính Việt Nam trong giai đoạn mới.
