Trong bối cảnh giá dầu thế giới giảm mạnh, Trung Quốc – quốc gia tiêu thụ năng lượng hàng đầu thế giới – đang đẩy mạnh nhập khẩu dầu mỏ để bổ sung kho dự trữ và tận dụng mức giá hấp dẫn. Động thái này không chỉ làm thay đổi cán cân cung – cầu trên thị trường dầu mỏ toàn cầu mà còn phản ánh chiến lược năng lượng dài hạn của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Nhập khẩu dầu mỏ của Trung Quốc đạt kỷ lục
Theo Reuters, trong tháng 3/2025, các nhà máy lọc dầu Trung Quốc đã xử lý 14,85 triệu thùng/ngày, mức cao nhất trong vòng 12 tháng, tăng nhẹ 0,4% so với cùng kỳ năm trước. Lượng dầu thô nhập khẩu đạt 12,11 triệu thùng/ngày – tăng 5% và là mức cao nhất kể từ tháng 8/2023.
Điểm nổi bật là dự trữ dầu mỏ thặng dư của Trung Quốc trong tháng 3 lên tới 1,74 triệu thùng/ngày – mức cao nhất gần 2 năm. Đáng chú ý, đây cũng là lần đầu tiên sau 18 tháng, Trung Quốc phải sử dụng đến nguồn dầu từ hàng tồn kho, điều này cho thấy chiến lược nhập hàng giá thấp được đẩy mạnh trước các biến động địa chính trị và thị trường.
Iran và Nga trở thành nguồn cung dầu quan trọng
Sự phục hồi trong nhập khẩu chủ yếu đến từ việc Trung Quốc tăng mạnh mua dầu từ Iran, đạt 1,71 triệu thùng/ngày – cao nhất trong 5 tháng và tăng 20% so với tháng 2. Lý do chính là lo ngại Mỹ có thể ban hành các lệnh trừng phạt mới đối với các tàu chở dầu của Iran, khiến các nhà máy lọc dầu Trung Quốc tranh thủ tích trữ.
Bên cạnh đó, nhập khẩu dầu mỏ từ Nga cũng tăng trở lại khi Trung Quốc chuyển sang sử dụng các tàu chở dầu không bị trừng phạt – nhằm né tránh lệnh cấm từ Mỹ được đưa ra vào đầu năm 2025.
Giá dầu Brent giảm, Trung Quốc tăng tốc “gom hàng”
Thời điểm Trung Quốc gia tăng nhập khẩu trùng khớp với đợt giá dầu Brent giảm sâu, từ mức đỉnh 82,63 USD/thùng vào giữa tháng 1/2025 xuống dưới 70 USD/thùng đầu tháng 3. Trung Quốc – vốn rất nhạy cảm với biến động giá dầu – đã tranh thủ mua vào lượng lớn để tối ưu chi phí và tăng cường dự trữ dầu mỏ quốc gia.
Giovanni Staunovo – chuyên gia năng lượng tại ngân hàng UBS – nhận định rằng nhập khẩu dầu của Trung Quốc có thể tiếp tục tăng trong tháng 4, nhờ chiến lược mua dầu khi giá thấp và giảm mua khi giá cao, điều đã được thể hiện rõ trong các tháng đầu năm.
Dự báo xu hướng thị trường dầu mỏ sắp tới
Mặc dù cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung có thể làm chậm lại nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ trong nửa cuối năm, đặc biệt trong ngành sản xuất, thì các lĩnh vực như giao thông, hàng không tại Trung Quốc vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Điều này báo hiệu rằng Trung Quốc sẽ còn tiếp tục nhập khẩu dầu thô mạnh trong thời gian tới.
Theo các chuyên gia của Kpler, mức dự trữ dầu của Trung Quốc hiện vẫn ở mức thấp so với nhu cầu, do đó chiến lược “gom hàng giá rẻ” sẽ còn tiếp diễn, góp phần giữ cho thị trường dầu mỏ toàn cầu sôi động.
Kết luận
Trung Quốc đang thể hiện rõ vai trò trung tâm trong việc điều tiết cung cầu trên thị trường dầu mỏ thế giới. Việc tăng cường nhập khẩu dầu thô, đặc biệt từ Iran và Nga, trong bối cảnh giá dầu Brent giảm mạnh, cho thấy sự chủ động trong chính sách năng lượng quốc gia. Động thái này không chỉ ảnh hưởng đến giá dầu toàn cầu mà còn mở ra nhiều cơ hội và thách thức mới cho các quốc gia xuất khẩu dầu và giới đầu tư năng lượng.
